Ο νομός Λασιθίου είναι ο ανατολικότερος της Κρήτης. Στα δυτικά συνορεύει με τον νομό Ηρακλείου, ενώ οι υπόλοιπες πλευρές του νομού βρέχονται από θάλασσα: από το Κρητικό Πέλαγος στα βόρεια, από το Καρπάθιο στα ανατολικά και από το Λιβυκό στα νότια. Ο νομός Λασιθίου είναι κυρίως ορεινός, με την οροσειρά Δίκτη (ή αλλιώς Λασιθιώτικα όρη) να κυριαρχεί στα όρια του με τον νομό Ηρακλείου και μια δεύτερη οροσειρά, τα Στειακά όρη, στα ανατολικά. Ανάμεσα στα βουνά υπάρχουν πολλές κοιλάδες με καλλιέργειες, αλλά και απότομα φαράγγια, ενώ στην περιοχή υπάρχουν δύο οροπέδια, του Καθαρού και του Λασιθίου. Πλούσια είναι και η ακτογραμμή του νόμου, με κόλπους, μια λιμνοθάλασσα (Βουλισμένη Αγίου Νικολάου), μικρά και μεγάλα λιμάνια και ακρωτήρια. Κατά μήκος των ακτών υπάρχουν πολλές παραλίες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι αμμουδερές, ενώ μερικές είναι και απάνεμες καθώς βρίσκονται σε μικρούς, κρυμμένους σχεδόν, κόλπους. Στο νομό ανήκουν επίσης αρκετά μικρά νησάκια, καθένα εκ των οποίων έχει ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Ξεχωρίζουν το Γαϊδουρονήσι, ή αλλιώς νήσος Χρυσή, στα ανοιχτά της Ιεράπετρας με ένα ενδημικό είδος κέδρου, οι Άγιοι Πάντες, που αποτελούν καταφύγιο των κρητικών αιγάγρων (κρι-κρι), και η Σπιναλόγκα, το νησί με το ενετικό οχυρό που χρησιμοποιήθηκε και ως τόπος συγκέντρωσης των Χανσενικών (λεπρών) της Κρήτης.
Αν και ο νομός είναι αυτός με τον μικρότερο πληθυσμό ανάμεσα στους νομούς της Κρήτης, ταυτόχρονα διαθέτει το μεγαλύτερο κατακεφαλήν εισόδημα. Η τοπική οικονομία βασίζεται κυρίως στην παροχή υπηρεσιών, με τον κλάδο του τουρισμού να συμβάλει σημαντικά. Η περιοχή σήμερα διαθέτει πολύ καλές τουριστικές υποδομές, ενώ τα παραθεριστικά θέρετρα του νομού, όπως η Ελούντα, έχουν αποκτήσει διεθνή φήμη. Ο κλάδος της γεωργίας είναι επίσης αρκετά ανεπτυγμένος, με τον νομό να έχει σημαντική παραγωγή ελαιολάδου, αλλά και πλήθους οπωροκηπευτικών. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Άγιος Νικόλαος, όμως εξίσου σημαντικές κωμοπόλεις είναι η Ιεράπετρα και η Σητεία.
